با وجود تنشهای نظامی اخیر میان ایران و اسرائیل، برخلاف برخی پیشبینیها، بازار آهنآلات در داخل کشور دستخوش نوسانات جدی نشد. در حالی که معمولاً در چنین شرایطی انتظار میرود قیمتها به سرعت واکنش نشان دهند، آمار و گزارشهای بازار نشان میدهد که نرخ بیشتر مقاطع فولادی، از جمله میلگرد و تیرآهن، تغییر محسوسی نداشته است.
رکود بازار؛ مهمترین مانع جهش قیمت
رکود طولانیمدت ساختوساز، یکی از اصلیترین عواملی است که مانع تأثیرگذاری شوکهای سیاسی بر بازار آهنآلات شد. بسیاری از پروژههای ساختمانی نیمهفعال یا متوقف شدهاند و خریداران بزرگ مثل انبوهسازان یا نهادهای دولتی نیز فعالیت محدودی دارند. این وضعیت باعث شده حتی با وجود افزایش نرخ ارز، تقاضای واقعی در بازار شکل نگیرد.
دلار بالا رفت، ولی بازار واکنش نشان نداد
در پی بالا گرفتن تنشها، نرخ دلار در بازار آزاد افزایش یافت و انتظار میرفت این موضوع باعث رشد قیمت آهنآلات شود. اما در عمل، بالا رفتن نرخ ارز با رکود سنگین بازار همزمان شد و عملاً این دو عامل اثر یکدیگر را خنثی کردند. نه خریدار در بازار بود، نه انگیزهای برای افزایش پایدار قیمت.
دخالت سیاستگذار اقتصادی مؤثر بود
از سوی دیگر، بانک مرکزی و دیگر نهادهای اقتصادی با مدیریت هدفمند بازار ارز و کنترل جو روانی، اجازه ندادند فضای هیجانی بر قیمتها غلبه کند. همین واکنش سریع باعث شد نرخ دلار پس از افزایش مقطعی، دوباره روندی نسبتاً کنترلشده پیدا کند.
زیرساختها آسیب ندیدند، اما هزینهها بالا رفت
برخلاف برخی درگیریهای منطقهای که به تأسیسات صنعتی آسیب میزند، تنش اخیر هیچ آسیبی به کارخانههای فولاد، انبارها یا مسیرهای اصلی حملونقل وارد نکرد. اما نکتهای که نباید از آن غافل شد، افزایش چشمگیر هزینه حملونقل و بیمه بار در روزهای اخیر است. هرچند قیمت خودِ آهن تغییر چندانی نکرده، اما برای بسیاری از خریداران، هزینه نهایی تحویل کالا به شکل محسوسی بالا رفته است. این موضوع بهویژه در مسافتهای طولانی و بارهای صادراتی محسوستر است.
بازار به بحرانها عادت کرده است
نکته آخر اینکه بازار آهن ایران در سالهای اخیر بارها تجربه شوکهای سیاسی، ارزی و اقتصادی را پشت سر گذاشته و حالا دیگر با هر بحرانی دچار آشفتگی نمیشود. فعالان این بازار بهنوعی به نوسانات عادت کردهاند و بیشتر بر پایه دادههای واقعی اقتصادی تصمیم میگیرند، نه اخبار لحظهای.
در مجموع، بازار آهنآلات ایران در برابر تنشهای اخیر رفتاری منطقی و متعادل از خود نشان داد. هرچند برخی هزینهها نظیر حملونقل افزایش یافتهاند، اما قیمت خود محصولات در غیاب تقاضای جدی و با مداخله سیاستگذار، ثابت مانده است. به نظر میرسد که تا زمانی که ساختوساز رونق نگیرد، تحولات سیاسی منطقه اثر مستقیم و پایداری بر بازار آهن نخواهد گذاشت.