لوله مانیسمان چیست؟ | راهنمای جامع انواع، کاربردها و قیمت لوله مانیسمان بدون درز

لوله مانیسمان، نوعی لوله بدون درز است که به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت و خوردگی در صنایع نفت، گاز، ساختمان و شیمیایی کاربرد گسترده‌ای دارد. در این صفحه، به زبان ساده و کاربردی با انواع لوله مانیسمان، کاربردها، تفاوت‌ها، روش تولید و برندهای آن آشنا می‌شوید.

به نقل از کارشناس فنی بخش لوله امروز آهن علیرضا اکبری: لوله بدون درز مانیسمان، یا لوله‌های بدون جوش، یکی از تکنولوژی‌های پیشرفته در صنعت فلزات محسوب می‌شوند. این نوع لوله‌ها از جنس فلزاتی مانند فولاد استیل، آلومینیوم یا مس تولید شده و معمولاً از طریق فرآیند تولید سردرزی (Cold Drawing) ساخته می‌شوند که در آن، بلوک‌های فلزی به شکل لوله‌های نهایی تبدیل می‌شوند. یکی از ویژگی‌های بارز لوله مانیسمان، عدم وجود جوش در ساختار آنها است که باعث افزایش استحکام و مقاومت آنها در برابر فشارهای داخلی و خارجی می‌شود. همچنین، عدم وجود جوش در ساختار Mannesmann pipe باعث کاهش خطر احتمالی نشتی مواد و در نتیجه، افزایش ایمنی و عمر مفید آنها می‌شود.

به سبب همین ویژگی‌ها، قیمت لوله مانیسمان از لوله‌های درزدار بالاتر است. این لوله‌ها به دلیل ویژگی‌های فنی، اقتصادی و ایمنی، انتخاب بسیاری از صنایع برای استفاده در طولانی‌مدت هستند.

مدل‌های مختلف لوله‌ مانیسمان به عنوان یکی از اجزای حیاتی صنعت ساختمان و صنایع مختلف شناخته می‌شوند. این لوله‌ها با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در صنایعی از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، ساختمان و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع لوله مانیسمان؛ از رده 20 تا رده 80

لوله‌های مانیسمان به عنوان یکی از انواع پرکاربرد لوله‌های بدون درز، از جنس موادی مانند فولاد و استنلس استیل ساخته می‌شوند. این لوله‌ها به دلیل عدم وجود درز در ساختار خود، دارای مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت، و خوردگی می‌باشند. انواع مختلفی از لوله‌های مانیسمان وجود دارند که به طبقه‌بندی‌هایی مانند رده‌های 80، 40، و 20 تقسیم می‌شوند. هر یک از این رده‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارند؛ به عنوان مثال، لوله‌های مانیسمان رده 80 برای شرایط با فشار و دمای بالا مناسب هستند، در حالی که لوله‌های مانیسمان رده 20 برای شرایط با فشار و دمای پایین استفاده می‌شوند. همچنین، لوله‌های مانیسمان فولادی و استنلس استیلی نیز از جمله انواع مختلفی از لوله‌های مانیسمان هستند که با ویژگی‌های خاص خود در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

رده ضخامت دیواره (mm) فشار کاری (PSI) کاربرد
رده ۲۰ ۲.۷ تا ۴ تا ۸۰۰ PSI تأسیسات سبک، صنایع غذایی
رده ۴۰ ۳.۶ تا ۶.۵ حدود ۱۶۰۰ PSI ساختمان‌سازی، نفت و گاز
رده ۸۰ ۵.۵ تا ۹.۵ تا ۳۲۰۰ PSI پتروشیمی، نیروگاه‌ها

بررسی رده‌های مختلف لوله مانیسمان

لوله‌های مانیسمان در رده‌های مختلفی مانند رده ۲۰، ۴۰، ۸۰ و حتی ۱۶۰ تولید می‌شوند که هرکدام دارای ضخامت دیواره، فشار کاری و کاربرد متفاوتی هستند. انتخاب رده مناسب به نوع پروژه، فشار سیال و شرایط کاری بستگی دارد؛ مثلاً لوله رده ۴۰ یکی از پرمصرف‌ترین‌ها در لوله‌کشی گاز و تأسیسات ساختمانی است، در حالی‌که رده ۸۰ و ۱۶۰ در صنایع سنگین یا انتقال بخار و سیالات با فشار بالا استفاده می‌شوند. شناخت تفاوت این رده‌ها برای انتخاب درست و بهینه‌سازی هزینه خرید اهمیت زیادی دارد.

لوله مانیسمان رده ۲۰ چیست؟ مشخصات و کاربرد

لوله‌های مانیسمان رده 20 نیز از جمله لوله‌هایی هستند که برای کاربردهایی با فشارها و دماهای پایین مناسب می‌باشند. این لوله‌ها به دلیل مقاومت بالایی که دارند، برای انتقال مایعات و گازها در شرایطی با فشارها و دماهای پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، به دلیل ویژگی‌های فنی برتری که دارد، لوله مانیسمان رده 20 به عنوان یک گزینه مناسب برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی در مناطق با شرایط جوی سرد، مورد توجه قرار می‌گیرد.

مشخصه مقدار
سایز اسمی ½ اینچ تا ۸ اینچ
ضخامت دیواره حدود ۲.۷ تا ۴ میلی‌متر
فشار کاری حداکثر ۸۰۰ PSI
صنایع مصرفی صنایع غذایی، لوله‌کشی سبک، انتقال سیالات کم‌فشار

رده ۴۰ لوله مانیسمان چه ویژگی‌هایی دارد؟

لوله‌های مانیسمان رده 40، از جمله لوله‌هایی هستند که برای کاربردهایی با فشارها و دماهای متوسط مناسب می‌باشند. این لوله‌ها به دلیل مقاومت و پایداری که دارند، برای انتقال مایعات و گازها در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت و گاز، ساختمان، صنایع شیمیایی، و صنایع خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، لوله مانیسمان رده 40 به دلیل قیمت مناسب و کارایی بالا، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی و صنعتی به عنوان یک گزینه مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مشخصه مقدار
سایز اسمی ½ اینچ تا ۱۲ اینچ
ضخامت دیواره حدود ۳.۶ تا ۶.۵ میلی‌متر
فشار کاری حدود ۱۶۰۰ PSI
صنایع مصرفی گازرسانی، ساختمان‌سازی، خطوط آتش‌نشانی، تاسیسات صنعتی

رده ۸۰؛ مقاوم‌ترین نوع لوله مانیسمان

لوله های مانیسمان بدون درز رده 80، یکی از پرکاربردترین انواع لوله‌های بدون درز است که معمولاً در برابر شرایطی با فشارهای بالا و دماهای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لوله‌ها به علت مقاومت بالایی که دارند، برای انتقال مایعات و گازها در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، لوله مانیسمان رده 80 به دلیل ویژگی‌های فنی برتری که دارد، در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی با شرایطی که نیاز به مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت دارند، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
مشخصه مقدار
سایز اسمی ½ اینچ تا ۶ اینچ
ضخامت دیواره ۵.۵ تا ۹.۵ میلی‌متر
فشار کاری حدود ۳۲۰۰ PSI
صنایع مصرفی پتروشیمی، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال سیالات با فشار بالا

کاربردهای لوله مانیسمان در صنایع مختلف

لوله های مانیسمان به دلیل ویژگی‌های برتری که دارند، در صنایع مختلف استفاده می‌شوند، از جمله:

  • انتقال مایعات و گازها در صنایع نفت و گاز
  • ساخت و نصب لوله‌های آب و فاضلاب
  • استفاده در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی
  • استفاده در ساخت و نصب تجهیزات صنعتی

با توجه به اینکه لوله‌های بدون درز به دلیل مزایای فنی و اقتصادی آنها، در صنایع گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرند، این تکنولوژی نه تنها به بهبود عملکرد و کارایی فرآیندها کمک می‌کند بلکه به افزایش ایمنی و کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نیز کمک می‌نماید.

مزایای لوله های مانیسمان

مزایای بارز و بی‌نظیری که لوله‌ بدون درز مانیسمان برای صنایع مختلف ارائه می‌دهند، شامل موارد زیر است:

  • مقاومت بالا: به دلیل عدم وجود درز، مقاومت بالایی در برابر فشار و حرارت دارند.
  • بازدهی بالا: باعث کاهش هدر رفت مایعات و افزایش بازدهی سیستم‌ها می‌شوند.
  • بی‌صدا و بی‌لغزش: به دلیل عدم وجود درز، به راحتی می‌توانند در سیستم‌هایی که نیاز به عملکرد بی‌صدا و بی‌لغزش دارند، استفاده شوند.

این مزایا، بدون شک، نشان دهنده اهمیت و کاربرد فراوان لوله مانیسمان در صنایع مختلف می‌باشند.

تفاوت لوله مانیسمان و لوله درزدار چیست؟

لوله‌های مانیسمان (بدون درز) و لوله‌های درزدار (جوشی) از نظر فرآیند تولید، استحکام و کاربرد تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. لوله مانیسمان از یک شمش فولادی به‌صورت یکپارچه تولید می‌شود و هیچ‌گونه درزی در بدنه ندارد، به همین دلیل مقاومت بالاتری در برابر فشار و خوردگی دارد. در مقابل، لوله درزدار از خم‌کردن ورق فولادی و جوش دادن لبه‌ها تولید می‌شود که باعث می‌شود استحکام کمتری نسبت به نوع بدون درز داشته باشد. این تفاوت‌ها باعث می‌شود لوله مانیسمان برای صنایع حساس مانند نفت، گاز و پتروشیمی انتخاب بهتری باشد، در حالی‌که لوله درزدار بیشتر در پروژه‌های ساختمانی و انتقال آب کاربرد دارد. برای آشنایی بیشتر با مشخصات این نوع لوله‌ها، پیشنهاد می‌کنیم مطلب لوله درزدار چیست را بخوانید.

ویژگی‌ها لوله مانیسمان (بدون درز) لوله درزدار
نحوه تولید بدون جوش، کشش و ریخته‌گری جوشکاری از ورق
فشار قابل تحمل بالا متوسط
کاربرد در فشار بالا بله محدود
مقاومت در برابر خوردگی بالا کمتر
قیمت بیشتر ارزان‌تر

برای مشاوره انتخاب بین لوله مانیسمان و لوله درزدار با توجه به پروژه شما، با کارشناسان امروز آهن تماس بگیرید.

قیمت لوله مانیسمان چگونه تعیین می‌شود؟

قیمت لوله مانیسمان به عوامل متعددی وابسته است و نمی‌توان نرخ ثابتی برای آن اعلام کرد. چون این نوع لوله به‌صورت وارداتی یا داخلی در سایزها، رده‌ها و برندهای مختلف در بازار وجود دارد، قیمت نهایی ممکن است روزانه دچار نوسان شود. برای خریداران عمده و پروژه‌ای، آگاهی از فاکتورهای مؤثر در قیمت‌گذاری اهمیت بالایی دارد.

عوامل مؤثر بر قیمت لوله مانیسمان:

  • ضخامت و سایز لوله: سایزهای بزرگ‌تر یا ضخامت‌های بالاتر (رده‌های ۴۰، ۸۰، ۱۶۰) قیمت بالاتری دارند.

  • برند تولیدکننده: برندهای وارداتی مانند Tenaris یا Vallourec قیمت بیشتری نسبت به برندهای داخلی دارند.

  • قیمت جهانی فولاد: چون ماده اولیه این لوله‌ها فولاد است، نوسانات بازار جهانی تأثیر مستقیم بر قیمت دارد.

  • نرخ ارز: در محصولات وارداتی، تغییرات نرخ دلار یا یورو می‌تواند قیمت لوله را روزانه جابه‌جا کند.

  • میزان موجودی در بازار: کمیاب بودن برخی سایزها یا فشار تقاضا ممکن است باعث افزایش قیمت موقت شود.

جهت دریافت دقیق‌ترین قیمت روز و مشاوره خرید، با کارشناسان امروز آهن تماس بگیرید

 برترین برندهای لوله مانیسمان ایرانی و خارجی

تعیین بهترین برند لوله‌ بدون درز مانیسمان به موارد مختلفی اعم از کیفیت تولید، قیمت، خدمات پس از فروش، و نظرات مشتریان بستگی دارد. برند‌های مختلف در بازار وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خود را دارند. برای تعیین بهترین برند، ممکن است نیاز باشد تحقیقات بیشتری انجام شود و نظرات کاربران و تخصص‌های مرتبط با صنعت لوله‌های مانیسمان مورد بررسی قرار گیرد.

 برندهای کاوه و اهواز از جمله تولیدکنندگان شناخته‌شده داخلی هستند که به‌دلیل کیفیت قابل قبول و قیمت مناسب، برای مصارف ساختمانی و تاسیساتی توصیه می‌شوند. در کنار این برندها، لوله‌های وارداتی چینی و اروپایی نیز در سبد محصولات امروز آهن موجود است که برای پروژه‌های حساس صنعتی کاربرد دارند.

برند کشور سازنده ضخامت‌های قابل تولید (رده) وضعیت موجودی در امروز آهن
کاوه ایرانیان ایران رده 40، 80 موجود
فولاد اهواز ایران رده 40  موجود
چینی (عمومی) چین رده 20، 40، 80 موجود
وارداتی اروپایی آلمان / ایتالیا رده 40، 80، 160 تماس بگیرید

برای دریافت پیش‌فاکتور، موجودی دقیق و مشاوره خرید، با واحد فروش امروز آهن تماس بگیرید.

تفاوت کیفیت لوله‌های ایرانی و وارداتی

اگرچه برندهای ایرانی مانند کاوه و اهواز برای بسیاری از پروژه‌های عمرانی، مسکونی و تجاری کافی هستند، اما برای پروژه‌هایی که نیاز به فشار کاری بالا یا استانداردهای بین‌المللی دارند، معمولاً برندهای وارداتی (به‌ویژه لوله مانیسمان اروپایی یا چینی با کیفیت ممتاز) پیشنهاد می‌شود.

تفاوت‌های کلیدی بین برندهای ایرانی و وارداتی:

ویژگی برند ایرانی (کاوه، اهواز) برند وارداتی (اروپایی / چینی باکیفیت)
دقت ابعادی متوسط تا خوب بسیار دقیق
گواهی تست و استاندارد معمولاً فاقد گواهی بین‌المللی دارای گواهی EN10216 یا ASTM
فشار کاری مناسب برای ساختمان و صنعت سبک مناسب برای نفت، گاز، بخار و فشار بالا
قیمت اقتصادی بالاتر ولی با کیفیت بیشتر

به طور خلاصه برای پروژه‌های مسکونی و تجاری، برندهای ایرانی مقرون‌به‌صرفه و مناسب هستند. اما اگر نیاز به تاییدیه یا تحمل فشار بالا دارید، برندهای وارداتی را انتخاب کنید.

روش تولید لوله مانیسمان چگونه است؟

تولید لوله‌های مانیسمان بدون درز اغلب از طریق فرآیندهایی انجام می‌شود که امکان ایجاد ساختار بدون درز را فراهم می‌کنند. دو روش اصلی برای تولید لوله‌های مانیسمان عبارتند از:

فرآیند ریخته گری:

  1. در این روش از ساخت لوله بدون درز مانیسمان، مواد خام مانند فولاد یا استنلس استیل، درون یک قالب گرم ریخته می‌شوند.
  2. سپس، مواد ریخته شده در قالب، با استفاده از ابزارهای خنک کننده و فرآیندهای دیگر به مرور زمان خنک شده و به شکل لوله تبدیل می‌شوند.

این روش معمولاً برای تولید لوله‌های بزرگ قطر و ضخامت استفاده می‌شود.

 فرآیند کشش سرد:

  1. در این روش، مواد خام به شکل گره‌های فولادی یا بیلت‌ها از طریق فرآیندهایی مانند گرمکاری و رول‌کردن تهیه می‌شوند.
  2. سپس، گره‌ها به طول مورد نیاز برش داده شده و به داخل ماشین‌های کشش سرد (Cold Drawing Machine) منتقل می‌شوند.
  3. در ماشین کشش سرد، گره‌ها از طریق دیسک‌های فلزی کشیده می‌شوند و به شکل لوله تبدیل می‌شوند.
  4. این روش به طور معمول برای تولید لوله‌های با قطر و ضخامت کوچک‌تر استفاده می‌شود.

با توجه به فرآیند تولید، لوله‌های مانیسمان بدون درز با ویژگی‌های مقاومت بالا و عملکرد بی‌نقصی تولید می‌شوند که برای بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لوله‌های بدون درز مانیسمان در چه ابعادی تولید میشوند؟

لوله‌ مانیسمان در ابعاد مختلفی تولید می‌شوند که بسته به نیازهای مختلف صنایع و کاربردها متغیر است. این ابعاد معمولاً شامل قطر خارجی، ضخامت دیواره، و طول لوله می‌شود. بعضی از ابعاد معمولی لوله‌های مانیسمان عبارتند از:

مشخصه بازه اندازه‌ها توضیحات اضافی
قطر خارجی (OD) از 1/8 اینچ (3.175 میلی‌متر) تا 48 اینچ (1219.2 میلی‌متر) بسته به کاربرد، ممکن است بزرگ‌تر نیز تولید شود
ضخامت دیواره (WT) از 1/32 اینچ (0.794 میلی‌متر) تا 4 اینچ (101.6 میلی‌متر) ضخامت بسته به رده (Schedule) متفاوت است
طول لوله 6 متر، 12 متر، 18 متر یا سفارشی طبق نیاز مشتریان، طول قابل تنظیم است

این تنوع در ابعاد لوله‌های مانیسمان، امکان استفاده در صنایع مختلفی از جمله صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، ساختمان، خودروسازی، و صنایع مکانیکی را فراهم می‌کند و به مشتریان امکان انتخاب بهترین گزینه برای نیازهای خود را می‌دهد.

چه تست‌هایی روی لوله مانیسمان انجام می‌شود؟

برای اطمینان از کیفیت و استحکام لوله‌ های بدون درز مانیسمان و اطمینان از اینکه آنها با استانداردهای مربوطه سازگار هستند، تست‌های مختلفی انجام می‌شود. برخی از تست‌های معمول بر روی انواع لوله‌ مانیسمان عبارتند از:

نام تست توضیح تست
تست هیدرواستاتیک (Hydrostatic Test) لوله پر از آب می‌شود و فشار آب داخل لوله به حد مشخصی افزایش می‌یابد تا تحمل فشار بررسی شود.
تست تراوایی (Ultrasonic Test) با استفاده از امواج فراصوت، ناهمواری‌ها یا نقص‌های ساختار داخلی لوله کشف می‌شود.
تست جوش (Weld Test) بررسی کیفیت و استحکام جوش در لوله‌هایی که با جوشکاری تولید شده‌اند.
تست ابعادی (Dimensional Test) ابعاد خارجی و ضخامت دیواره لوله با استانداردهای مربوطه مقایسه و بررسی می‌شود.
تست خمش (Bend Test) لوله خمیده می‌شود تا استحکام و انعطاف‌پذیری آن ارزیابی گردد.
تست ترمیم سطح (Surface Repair Test) بررسی عملکرد و کیفیت ترمیم خراش‌ها یا آسیب‌های سطحی لوله مانیسمان.
تست مغناطیسی (Magnetic Test) استفاده از میدان‌های مغناطیسی برای کشف ناهمواری‌ها یا نقص‌های مخفی در ساختار لوله.

این تست‌ها به منظور اطمینان از ایمنی و کیفیت و انطباق با الزامات استانداردهای لوله مانیسمان انجام می‌شوند. در ادامه به صورت خلاصه درباره این استانداردها توضیح می‌دهیم.

استانداردهای لوله مانیسمان

برای ساخت لوله مانیسمان از استانداردهای مختلفی استفاده می‌شود. دلیل استفاده از لوله‌های مانیسمان، این است که ریسک نشت سیال به بیرون از لوله بالا است. به همین دلیل برای ساخت این لوله‌ها در تمام کشورها، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای اعمال می‌شود. در ادامه به طور خلاصه استانداردهای لوله مانیسمان را بیان می‌کنیم:

  • DIN: این استاندارد توسط موسسه استاندارد آلمان تدوین شده و مربوط به طیف گسترده‌ای از لوله‌ها با گریدهای مختلف است. از مهم‌ترین این استانداردها می‌توان به DIN EN 10224 اشاره کرد؛
  • API: استاندارد API که توسط موسسه نفت و گاز آمریکا تدوین شده، بیشتر برای صنایع نفت و گاز کاربرد دارد؛
  • ASME: انجمن مهندسین آمریکا، استاندارد ASME را برای لوله‌های مانیسمان تنظیم کرده است که برای طیف گسترده‌ای از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. مانند لوله‌کشی ساختمان، نیروگاه‌ها و تاسیسات صنعتی؛
  • ASTM: این استاندارد برای اطمینان از عملکرد و کیفیت لوله‌های مانیسمان توسط انجمن آزمایش و مواد آمریکا تدوین شده و بر مشخصات فیزیکی، متالوژیکی و مکانیکی لوله مانیسمان اعمال می‌شود.

در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم مطلب استانداردهای لوله مانیسمان را مطالعه کنید. جهت دریافت موجودی و قیمت لحظه‌ای لوله مانیسمان، با شماره ۰02155510555 تماس بگیرید.

سوالات متداول درباره لوله‌های مانیسمان

۱. لوله مانیسمان چیست؟

لوله مانیسمان یک نوع لوله بدون درز است که از جنس موادی مانند فولاد و استنلس استیل ساخته می‌شود و برای انتقال مایعات و گازها با فشارها و دماهای مختلف استفاده می‌شود. این لوله‌ها به دلیل عدم وجود درز در ساختار خود، دارای مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت، و خوردگی می‌باشند.

۲. چه نوعی از لوله‌های مانیسمان وجود دارد؟

لوله‌های مانیسمان به تفکیک رده‌هایی مانند رده 80، 40، و 20 دسته‌بندی می‌شوند. هر رده از این لوله‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارد که براساس شرایط مورد نیاز، انتخاب می‌شود. همچنین، انواع مختلفی از لوله‌های مانیسمان از جمله فولادی و استنلس استیلی نیز وجود دارند.

۳. چه کاربردهایی برای لوله‌ مانیسمان بدون درز وجود دارد؟

لوله‌های مانیسمان به دلیل مقاومت بالا و عدم وجود درز، در صنایع مختلف استفاده می‌شوند. این کاربردها شامل انتقال مایعات و گازها در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، ساختمان، صنایع خودروسازی، و سایر صنایع است.

۴. چگونه قیمت لوله‌ مانیسمان بدون درز تعیین می‌شود؟

قیمت لوله‌های مانیسمان به عواملی مانند ابعاد، ضخامت، جنس مواد، و بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا بستگی دارد. همچنین، انتخاب رده و نوع لوله نیز بر قیمت تأثیرگذار است.

۵. آیا نصب و نگهداری لوله‌ مانیسمان دشوار است؟

نصب و نگهداری لوله بدون درز مانیسمان معمولاً به دلیل ساختار بدون درز و ویژگی‌های مقاومتی آنها، به‌طور کلی ساده‌تر از لوله‌های با درز است. اما، همواره تأمین اجرای صحیح و استاندارد نصب و نگهداری از اهمیت بالایی برخوردار است.

Rate this post

اشتراک گذاری این مطلب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *